Blockchain teknolojisi birçok sektör için çok heyecan verici gelişmeler ve imkânlar sunuyor. Blockchain var olduğundan beri bu teknolojiyle birlikte ismi en çok geçen sektör, bankacılık ve finans sektörü. Tabii bunda Bitcoin ile doğan kripto para fenomeninin de etkisi büyük.
Fakat zaman geçtikçe ve dünyanın her köşesindeki parlak ve merâklı zihinler blockchain teknolojisi üzerinde çalışmaya odaklandıkça fark edildi ki, blockchain en az bankacılık ve finans sektöründe olduğu kadar diğer sektörlerde de çok kullanışlı ve yeni bir çağı başlatacak güce sâhip. Lojistik, gıda, emlâk, perakendecilik gibi sektörler blockchain teknolojisine yoğun ilgi gösteren sektörlerin başında geliyor. Bu sektörlerin önde gelen küresel devleri, her geçen gün kamuoyuna duyurulan haberlerde de gördüğümüz üzere, blockchain teknolojisine uyumlu altyapı ve ar-ge çalışmalarına ciddî kaynaklar ayırıyor.
Hukuk sektörü ise blockchain teknolojisiyle henüz yakından tanışmış değil. Bunun ilk akla gelen nedenleri, hukukun doğası gereğince biraz daha ağır kanlı, muhafazakâr ve yeniliklere karşı şüpheci olması. Zîrâ hukuk, hem onu yaratan ve uygulayan yargı ve yasama güçlerinin hem de onu yorumlayan ve analiz eden akademinin hızında ilerleyebiliyor. Ama yine de hukuk, bir bilim olmanın yanı sıra, ekonomik sistem içinde çok büyük ve önemli bir sektör. Bu yönüyle hukukun, tıpkı diğer sektörler gibi, zamanın gerektirdiği yeniliklere ve sunduğu imkânlara sırtını dönme ihtimâli yok.
İşte bu bağlamda hukuk dünyası da artık blockchain teknolojisinin ismini duymaya başladı. Gerek hukukun önüne gelen yeni olaylar ve problemlerde gerek hukukun teorisi üzerinde çalışan hukukçuların çalışmalarında blockchain teknolojisi hukuk ile her geçen gün artan bir yoğunlukla temâs ediyor. Bu sâyede hukuk dünyası içindeki hukukçular, akademisyenler ve diğer unsurlar blockchain teknolojisinin hukuk sektöründe ne gibi faydalar ve yenilikler sağlayabileceği hakkında kafa yormaya başladılar.
Blockchain teknolojisinin hukuk sektöründe büyük değişimlere neden olacağı muhakkak. Örneğin; blockchain teknolojisinin sunduğu bir nîmet olan akıllı sözleşmeler, insanlığın binlerce yıldır kullandığı sözleşme kalıplarını ve usûllerini tamâmen değiştirmeye aday. Yine blockchain teknolojisinin sunduğu onay ve güvenlik mekanizması sâyesinde “güvenilir belge” üretimi ve kullanımı eski usûllerden farklı, çok daha hızlı ve ucuz yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Blockchain teknolojisi, noterlik hizmetlerini neredeyse tamâmen üstlenebilecek imkâna sâhip.
Bu bahsettiğim değişiklikler, az sonra bahsedeceklerimin yanında devede kulak kalıyor. Zîrâ blockchain teknolojisi çok daha büyük değişimleri gerçekleştirmeye oynuyor. Hukuk dünyasında artık blockchain teknolojisi kullanılarak dâvâ dosyalarının açılması, yürütülmesi, bu dosyalar kapsamındaki duruşmaların ve tüm yargılama işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve yargılamanın sonuçlandırılması üzerinde tartışmalar yapılıyor. Hukukun kas ve iskelet sistemi olan yargılamanın blockchain teknolojisi ile dijitalize edilmesi, hızlandırılması, ucuzlaştırılması ve en önemlisi mekândan olabildiğince bağımsız hâle getirilmesinin hukuk sektöründe çok köklü değişimlerin kapısını aralayacağına kimsenin şüphesi yok. Hattâ böyle büyük bir değişim, siyâset ve hukuk felsefesi ve teorisi alanında bile devrim niteliğinde bâzı yeniliklere gebe. Ayrıca, küreselleşen dünyanın uzun yıllardır çok ihtiyaç duyduğu uluslararası tahkim ve yargı araçlarının çok etkin kullanılmasını, uluslararası yargılama imkânlarının çok geliştirilmesini yine blockchain teknolojisi sağlayabilir.
Blockchain teknolojisinin bürokratik sistem ile entegre edilmesi ile birlikte hızlanan, ucuzlayan ve çok daha güvenli hâle gelen işlemler sâyesinde hukuk sistemi üzerine yığılan iş yükünde hatırı sayılır azalmalar sağlanabileceğini de ayrıca belirtmek lâzım. Zîrâ bürokratik sistemin eskimiş yöntemlerinden kaynaklanan birçok hatâ ve kayıptan ötürü her yıl on binlerce yeni hukukî iş hukuk sisteminin omuzlarına biniyor. Blockchain teknolojisi ile birlikte bu angarya hukuk sisteminin omuzlarından kaldırılabilir.
Hukuk sektörü dâhilinde kripto paraların birer ödeme aracı olarak kullanılması gibi birçok ikincil faydadan bahsetmeye gerek bile duymuyorum. Zîrâ küresel ve ülkesel ölçekte hukuk hizmetinin finansmanının ucuz, güvenli ve hızlı yöntemlerle yapılabilir olmasının hukukun işleyişine ve ekonomiye yapacağı katkıyı tahmin etmek zor olmasa gerek.
Yeni bir çağın eşiğinden içeri adım atmakta olduğumuz bugünlerde, hukuk dünyasının blockchain teknolojisi ile daha hızlı ve verimli entegre olmasını sağlamak önce devletlerin, sonra hukuk dünyasında faaliyet gösteren kamusal ve sivil örgütlerin ve en nihâyetinde biz hukukçuların üzerine düşüyor. Bunun için daha multidisipliner düşünmek ve çalışmak gerekiyor.
Peki, hukuk dünyası olarak bu dönüşüme hazır mıyız?
Yayın organı: Coinkolik
Yayın târihi: 08.04.2020
Adres: https://www.coinkolik.com/blockchain-ve-hukuk-dunyasi/
