Futbol, neredeyse tüm dünyanın ilgisini çeken, milyarlarca insanın ortak tutkusu…

Kripto para, 2009’dan beridir başta ekonomi olmak üzere, birçok alanda hayatımızın bir parçası olan, her geçen gün daha geniş kitlelerce tanınan, yepyeni bir ekonomik enstrüman…

Bu iki güçlü olguyu belki kafamızda birleştirmek zor geliyor ama bu iki olgu bir süredir flörtleşiyor. Hattâ iş o kadar ciddîye bindi ki, kripto paralar futbol denilen devâsâ endüstrinin bir parçası olmaya başladı. 

KRİPTO PARA NEDİR?

Gelin, öncelikle kripto para neymiş, buradan başlayalım. Zîrâ futbolun ne olduğu konusunda bilgisi olmayan yoktur sanıyorum… 

Kripto para, bilinen paradan farklı olarak, devletler tarafından üretilmeyen, basılı kâğıt ya da metal olmayan, belirli bir bilgisayar yazılımı ve algoritması ile üretilen, kendine özgü bir ekonomik enstrümandır. Ekonomik enstrümandır diyorum çünkü kripto paraların hepsi, zannedilenin aksine, para olarak piyasaya sürülmüyor. Bunların kimi bir çeşit hisse senedi fonksiyonu görüyor. Bir kısmı belirli uygulama ya da araçlarda kullanılan jeton benzeri bir fonksiyona sâhip. 

Kripto paranın en önemli belirleyici özelliği, yazılım altyapısının blockchain adı verilen bir teknolojiyi kullanması. Sıradan parayı bir devlet kendi matbaasında basıp, kendi merkez bankası aracılığı ile piyasaya sürüyor iken, kripto paranın üretimi bu üretimi sağlayacak yazılımın yüklü olduğu bilgisayarlar tarafından yapılıyor ve kripto paranın alınıp satılması tek bir kişi ya da kurum üzerinden yapılmıyor. Merkezîyetsizlik denilen bu prensibe göre, sisteme dâhil birçok bilgisayarın onayı ve bilgisinden geçen işlemler sâyesinde kripto paranın alımı ve satımı yapılabiliyor. Devlet eliyle basılan paranın güvencesi devletin kendisi iken, kripto paranın güvencesi merkezî olmayan ağa bağlı sayısız bilgisayarın denetimi ve onayı oluyor. 

İlk kripto para olan Bitcoin, hiç kimse tarafından tek başına üretilmiyor, hiç kimse tarafından tek başına idâre edilmiyor. Bitcoin, onun sistemine dâhil olan sayısız bilgisayarın her biri tarafından “mâdencilik” uygulamaları aracılığı ile üretiliyor, yine bu bilgisayarlar tarafından denetleniyor ve kayıt altına alınıyor. Devletin bastığı paranın filigranını, kâğıdını, mürekkebini taklit ederek kalpazanlık yapılabiliyor iken, kripto paranın kalpazanlığını yapmak mümkün değil. 

Kripto para, özellikle ülkeler arasındaki para transferlerinin zor ve masraflı olmasından dolayı ortaya çıktı ve hızla benimsendi. Hâlâ günümüzde yurt dışına para göndermek ya da yurt dışından para getirmek büyük bir sorun. Bunun yasal kısıtlamalarından ziyâde, bankaların ya da para transferini yapan aracı kurumların aldığı fâhiş komisyon oranları ve transferlerin günler süren zaman kaybına yol açması can yakıyor. Oysa ki kripto para ile yapılan para transferleri ya bedâvâ ya da çok ucuz. Ayrıca en yavaş para transferi bile sâdece birkaç dakika alıyor. Hattâ yüz milyonlarca dolarlık transferleri 1 sâniye altında gerçekleştirebilen kripto paralar da mevcut.

KRİPTO PARA İLE FUTBOLUN İLGİSİ NE?

Futbol endüstrisi dünyanın en büyük, en hacimli sektörlerinden biri. Bugün kulüp değerleri, gelirleri, harcamaları, yatırımları ve diğer tüm unsurları ile futbol endüstrisinin toplam değeri 15 trilyon doları buluyor. Sâdece Avrupa’nın 5 büyük liginin 2019 yılı gelirleri toplamı 30 milyar dolar oldu. Futbolda dönen paranın hacmi yüzlerce milyar doları buluyor. 

Ayrıca futbol, çok geniş kitlelerin buluşma noktası. Sınırları, ülkeleri, kimlikleri aşan, insanların büyük bir tutkuyla bağlı oldukları futbolun küresel kapitalizm için yaşamsal önemi var. Her şeyden önce, en etkili reklam ve pazarlama alanlarından biri. Bunun dışında, taraftar ürünleri, futbol sahalarının ve stadyumların yapımı, futbol ürünlerinin üretimi vb. birçok konuda futbol başlı başına devâsâ bir sanayi dalı. 

Bu kadar büyük paranın döndüğü, bu kadar insanın tutkuyla bağlı olduğu bir endüstriye kripto paranın ilgisiz kalması beklenemezdi. Bu yazı yazıldığı sırada küresel hacmi 350 milyar doları bulan ve yakın gelecekte bunun birkaç katına ulaşması beklenen kripto para piyasasına karşı da futbol endüstrisinin boş olduğu söylenemez. Zîrâ bu iki sektörün en önemli ortak noktası genç ve potansiyeli yüksek nüfus. Hem üretim hem tüketim tarafında genç nüfusun çok ağırlıkta olduğu bu iki sektör, ortak noktalarını keşfetme ve bunu ekonomik bir faaliyette buluşturma konusunda çok da zorluk yaşamadı. 

Örneğin Socios isimli bir girişim, Chiliz (CHZ) adını verdiği kripto para birimi ile futbol dünyası için taraftar odaklı çok etkili ve güzel bir proje sundu. Bu proje ile artık taraftarlar, taraftarı oldukları kulübün tercihleri üzerinde daha etkin rol oynayabilecek, son derece iyi organize edilmiş anketler ve oylamalarla kulüplerine yön verebilecekler. Bu projeye dâhil olan kulüpler ise CHZ para birimi üzerinden sağlanacak gelirlerden alacağı pay ile oldukça iyi bir gelirin sâhibi olacak. Paris Saint Germain, Barcelona, Atletico Madrid, Juventus, Roma, Westham United gibi dev kulüplerin dâhil oldukları girişime ülkemizden Galatasaray dâhil oldu. 

Bir başka örnek girişim de, Olyseum isimli bir proje. Bu proje, futbol dünyasının ünlüleri ile onların hayranları arasında çok etkili bir köprü kurmayı hedefliyor. Projenin kapsamında sinema, televiyon, müzik gibi diğer sektörlerden ünlüler de olmakla birlikte, futbol dünyasının ünlü isimleri de yer alıyor. Zâten girişimci şirketin sâhipleri bile futbol dünyasının büyük yıldızlarından olan Carles PUYOL, Andres INIESTA ve Ivan de la Pena. 

Yukarıda bahsi geçen iki girişimden başka, henüz proje aşamasında olan ve futbol endüstrisinin ihtiyaçlarına yönelik çok efektif çözümler sunmayı vaad eden kripto para projeleri de yolda. Bu projelerin hayata geçmesiyle birlikte futbol endüstrisinde dijitalleşmeye, daha yoğun ve etkili iletişime ve daha büyük ekonomik hacme tanık olacağız. Dünyanın önde gelen kulüplerinin de ilgisini çeken kripto para olgusuna ülkemiz kulüplerinin de en kısa sürede gereken ilgiyi göstermeleri, bugünlerde derin bir ekonomik kriz ile boğuşmakta olan ülkemiz futbolu için büyük fırsatların kapısını aralayacaktır.

Yayın organı: Four Four Two Türkiye
Yayın târihi: 01.03.2020
Adres: https://www.fourfourtwo.com.tr/product-page/fourfourtwo-turkiye-mart-2020-sayisi