Hukuk pahalı iş. Hattâ hukuk, geniş kitleler için bir lüks.
Dâvâ açmak ya da icrâ tâkibi başlatmak istediğiniz zaman sizden istenen ilk şey belge, delil, açıklama değil; para. Daha adliyenin kapısından içeri adım attığınız ândan itibâren dâvânıza, alacağınıza da önce devlet fatura kesiyor. Öyle az buz da değil; devlet sizden binlerce, on binlerce liralık harcı peşin peşin alıyor. Dâvânız yıllar sürmüş, kazanılmış, kaybedilmiş, alacağınız yıllar içinde kuşa dönmüş; devletin umurunda değil.
Daha bir de bunun avukatlık ücretleri, dâvâ sırasında yapılacak bilirkişi, keşif, tanık, posta vs. masrafı var. Hele bir de dâvânız yurt dışı ile ilgiliyse, yurt dışı tebligât masrafı ve onaylı çeviri ücretleri korkunç.
İcrânın masrafı ise bin beter. Devletin hem işin başında hem sonunda aldığı tomarla paraya ek olarak, bitmeyen tebligât masrafı, haciz, yediemin, satış vb. sayısız masraf ile karşı karşıya kalıyorsunuz.
Özetle; dâvâ ya da icrâ yoluna başvurmayı düşünüyorsanız, cebinizden peşin peşin çıkacak yüklü meblağları göze almış olmanız gerekiyor.
Fakat birkaç yıldır uygulanmaya başlayan ama henüz ülkemize uğramamış yeni bir yöntem var: Hukuk fonlaması. Başta ABD olmak üzere birçok ülkede ufak ufak hayata geçirilen uygulama ile, dâvâlar birer yatırım enstrümanına dönüştürülüyor. Yatırımcılar, dâvânın olası sonucunu düşünerek dâvâya yatırım yapıyor, dâvâ masrafını kısmen ya da tamâmen üstleniyor. Dâvânın sonucunda da yatırımcılara “kâr dağıtımı” yapılıyor. Bunun en bilinen örneği, ABD’li Lexishare firması. Firma, 2014 yılından beri dâvâların fonlanması için hizmet veren bir aracı kurum. Firmanın 2020 yılında kullandırdığı fon büyüklüğü 100 milyon Dolar seviyesini buldu.
Ve tabii ki, kripto para teknolojisi bu alana da sirâyet etti. Kripto para sektörünün önde gelen girişimlerinden Avalanche, dâvâların kripto paralar ile fonlanması için ILO (Initial Litigation Offering) imkânı sunmaya başladı. Yâni, tıpkı kitle fonlaması yapar gibi ya da bir şirketin hisselerini halka ârz eder gibi, dâvâlar da kripto para teknolojisi kullanılarak yatırımcılara sunulacak ve dâvâlar yatırımcılar tarafından fonlanacak.
Tabii söz konusu hukuk olunca, bu konunun tartışılacak çok fazla yönü var. Son derece kafa karıştırıcı bâzı hususlar olduğu muhakkak. Ama artık öyle bir çağdayız ki, teknoloji ve teknolojinin sunduğu imkânlar dalga dalga ve büyük bir hızla geliyor, sorgu suâl, hukuk, statüko dinlemeksizin ne varsa önüne katıp sürüklüyor. Demem o ki, bu teknolojinin kullanılıp kullanılmayacağı üzerine uzun uzun düşünüp tartışmak isteyenlerin keyfi beklenmeksizin bu teknoloji hayata geçmeye başladı bile…
Dâvâların kripto para teknolojisi kullanılarak fonlanmasının hukuk sektörüne katkısının başlangıç olarak 10 milyar Dolar seviyesinde olacağı öngörülüyor. Hukuk sektöründe çok ciddî ekonomik büyüme yaratacak bu hamle ile birlikte kripto para teknolojisi, hayatımızın en kritik noktalarından birinde daha oyunun kurallarını baştan yazacak gibi görünüyor.
Yayın organı: Coinkolik
Yayın târihi: 16.12.2020
Adres: https://www.coinkolik.com/hukukta-kripto-para-devrimi/
